Birinci Dünya Savaşı’nı tetikleyen, Franz Ferdinand’ın ölümüne neden olan suikastin ilk denemede başarılı olmadığını ancak sonrasında bir tesadüf sonucu gerçekleştirildiğini biliyor muydunuz?
28 Haziran 1914’te Saraybosna’da bulunan Avusturya arşidükü Franz Ferdinand ve eşi Sophie’ye yönelik gerçekleştirilen suikast, sonuçları bakımından tarihteki en önemli suikastlerdendir. Ağustos ayında I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesine neden olan bu olay, Kara El adında radikal gizli bir örgüt tarafından gerçekleştirildi. Örgütün amacı Sırbistan’ın Avusturya-Macaristan’dan ayrılıp bağımsızlığını kazanmasıydı. Suikastçılar, Sırp sivil ve askeri yetkililerden oluşan ve komployu başarmak için gerekli silah, harita ve eğitimi sağlayan bir yeraltı şebekesi tarafından desteklenmekteydi.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun varisi olan arşidük Franz Ferdinand, askeri manevraları izlemek ve yeni bir devlet müzesi açmak için Saraybosna’daydı. Tren istasyonuna vardıktan sonra buyruğunda bulunan görevlilerle ve altı otomobillik bir konvoyla ilk durağa gitmek üzere yola koyuldular. Ferdinand, eşi Sophie ile birlikte üstü açık olan üçüncü araçta bulunuyordu. Arşidük ve konvoyu Apple Rıhtımı denilen tarihsel bulvarda ilerlerken Saraybosna’nın güzel şehir merkezini izlemek için sürücülere yavaş gitmeleri talimatını verdi. Bu sırada komplo çetesinin reisi Danilo Ilic çoktan altı suikastçısını stratejik noktalara yerleştirmişti bile. Araba cinayet mahalline girerken ilk iki suikastçı -bir el bombası taşıyan Muhammed Mehmetbasic ve el bombasının yanı sıra bir piştovla donatılmış olan Vaso Cubrilovic- muhtemelen hedeflere yönelecek açık bir görüş alanı bulunmadığı için harekete geçemediler. Hattın sonraki noktasında bulunan Nadeljko Cabrinovic el bombasını dosdoğru hedefteki üçüncü araca fırlattı. Bomba Franz Ferdinand’ın arkasındaki araba tavanına çarpıp sekti ve arabanın arka kısmından düşerek yuvarlandı. Arkadan gelen aracın altına girip patladı. Patlama sonucunda yolcular, birkaç polis ve bazı seyirciler yaralandı.
Paniğe kapılan Cabrinovic yakalanması halinde kullanması için verilen siyanürü yuttu ve yakınlarda bulunan Milijacka Nehri’ne atladı. Fakat nehir o yıl bir insanı boğamayacak kadar sığdı. Siyanür de Cabrinovic’i öldüremeyince sadece şiddetli bir kusmayla yetinmek zorunda kaldı. Böylece suikastçı yakalandı, tartaklandı ve polis karakoluna götürüldü. Diğer araçlar güvenli bir yere doğru hızla uzaklaşırken diğer üç suikastçı bozguna uğramış bir şekilde oradan kaçtılar. Suikast komplosu beceriksizlik ve şansızlık nedeniyle başarısız oldu.
Garip bir tavır takınan Ferdinand önceden belirlenmiş tur planını bozmama kararı aldı ve belediye salonunda onuruna düzenlenen törene gitti ve orada Saraybosna’nın belediye başkanını güvenlik zaafiyeti nedeniyle azarladı. Daha sonra dördüncü araçtan çıkarılan kana bulanmış kağıtlardaki metne bakarak konuşmasını yaptı ve kendince dinleyicilerin gözünde gördüğü “suikastin başarısızlıkla sonuçlamasından dolayı duyulan sevinç ifadesi” için şükranlarını bildirdi. Fakat biraz erken konuşmuş olduğunun farkında değildi…
Oradan ayrılırken Ferdinand dördüncü arabada yaralanan vatandaşların tedavi edildiği hastaneye ziyarete gitme kararı aldı. Sophie de eşinin doğru bir karar aldığını düşünüp onaylayarak planladıkları bazı görüşmeleri iptal etti. Bu arada komplonun başarısızlıkla sonuçlanmasının üzüntüsü içinde olan diğer suikastçılardan Gavrilo Princip, biraz dolandıktan sonra oturmak ve bir sandviç atıştırmak için Apple Rıhtımı ve Franz Caddesi köşesindeki bir mezeci dükkanına girdi. Yemeğini bitirip Schiller’s adlı dükkandan çıkarken bir de ne görsün? Üçüncü açık araç hastaneden ayrıldıktan sonra Apple Rıhtımı boyunca geri dönüyordu. Franz Ferdinand ve eşi Sophie’ de arka tarafta kabak gibi görülüyordu. Princip bu eşref anını kaçırmadı, arabaya yöneldi ve piştovunu ateşleyerek Franz Ferdinand’ı şah damarından, Sophie’yi de göğsünden vurdu. Her ikisi de kısa süre sonra kan kaybından can verdiler. Böylelikle hatalar sonucu başarısızlığa uğramış bir komplo, şans eseri bir şekilde aynı gün içinde amacına erişmiş oldu.
