Bu utlar, telli çalgılar ve bir çeşit kanuna benzeyen zitherler ile Glissando ve vibrato efektlerini çalabilmek için çok ince bir yeteneğe ve konsantrasyona ihtiyaç var. Ayrıca dikkatle flütleri ve vurmalıları dinlediğinizde albümün zor ama büyük bir hüner ile oluşturulduğunu anlayabiliriz.
Belki de ’Sesin büyüsü’ adını vermemiz gereken, yüzyıllar öncesinin seslerini bugüne taşıyan Özbek şarkıcı Munojat Yulchiva’yı anlattığımız yazımıza başlıyoruz. Bu anlatıyla beraber esasen sadece Özbekistan’ın güzel sesli şarkıcısına değil onunla beraber geçmiş dönemler Özbekistan müzik kültürüne de girmiş oluyoruz.
Ülkesinin en meşhur geleneksel seslerinden biridir Munojat yulchieva. Bütün albümlerinden etkilenmek mümkün. Kaliteli sesi, sesiyle kendini ifade etmesi ve doğal tarzı en çok bilinen ve tanınan konser salonlarının seyircilerini büyülemiş ve duygusallaştırmıştır. Avrupa’da dahi konserlerinde ağlayanları görebilirsiniz. Kimbilir belki de sizde onlardan birisinizdir.1960 yılında Özbekistan’ın Andican vilayetinde doğan Munojat Yulchieva geleneksel Özbek müziğinin en iyi temsilcilerinden biri sayılabilir, o oldukça farklı bir ses rengine sahiptir. Özellikle gırtlak yapısına dikkat diyorum.
Geçmişten bugüne toplumların kendi içinde buluşmalarında, en coşkulu bir araya gelmelerinde hep müzik daha birleştirici olarak var olmuş, insanlar kendi düğünlerini, eğlencelerini ve hatta cenazelerini bile içten gelen seslerle oluşturmuşlar. İşte Munojat Yulchieva bu gerçekliği bozmamış ve adeta eski zamanların o büyülü törenlerine taşımakta bizi, sesindeki sihir ile.
Hipnoz edercesine kurgulanan besteleri başladığında bir hafiflik kaplar sizi. En doruk noktasına vardığında ise artık sesler sanatçıyı ve müzisyenleri bütünleştirmiştir ve melodiler bir anda binbir renk ve ince nüanslar haliyle dağılarak kulaklarınıza doğru uçuşmaya başlar. İşte büyülenmişsinizdir.
Peki yüzyılların ötesinden gelen sesleri duymak mümkün mü? Bir tınıyla birden hatırlanabilir mi birkaç asır öncesinin sesleri. Neden unutmuşuz ki? Oysa bu sesler hiç bizi bırakmamıştı hep yanımızdaydı, içimizdeydi.
Uzun yıllar öncesinin seslerini bize yeniden duyurduğu ve gazel geleneğini bize hatırlattığı için Munojat Yulchieva bir teşekkürü hak ediyor. Hayat hep bir yerlerden seslenmekdeydi ve biz sadece onun sesini almaya çalıştık ve size sunmak istedik, belki de bir yerlerden yükselen yaşamın sesiydi bu sesler, tıpkı Munojat Yulchieva’nın anlatmaya çalıştığı gibi. Bir müziğin altında ezilebilir misiniz? Ya da bir başka söyleyişle, bir müzik insanı ezebilir mi? Munojat’ı dinlerken oluşan atmosfer işte öyle bir şey. Bu sesin büyüklüğü alıp götürüyor sizi ve gittikçe yok ederek kendisine karışmanıza neden oluyor.
Sesinin hüznünün yüzüne yansıdığı bir değer Munojat. Binlerce yıl öncesinin gelenekselliğini hissedebilirsiniz her şekilde duyarsınız onun sesini. Duymadığınızda ise yüzünden anlarsınız. Bir konserine rastladığınızda sakın kaçırmayın gidin ve şarkı söylerken yüzüne bakın derim. Büyüleneceğinizi biliyorum.
Munojat Yulchiva’nın “The haunting voice” adlı albümü. 1997 yılı ilk baharında network firması tarafından Taşkent’te Özbekistan radyosu stüdyolarında yapılmış. Kayıtlar esnasında Taşkent konservatuarında profesörlük yapan meşhur rubap çalgıcısı Şevket Mirza Bey’in yanında ülkenin birçok kaliteli müzisyeni bir araya getirilip yine ülkenin en önemli müzik enstrümanları çalınmış.
Özbekistan halen geçmişten gelen alışkanlıkların korunduğu bir ülke. Sahneye her zaman geleneksel kıyafetler ile çıkan Munojat Yulchiva da bu durumu daha da anlaşılır kılıyor. Başında geleneksel doppi ile Özbekistan’ın ve tabi Orta Asya’nın sesini dünyaya duyuruyor. Özbekistan’da her şehrin doppisi farklı oluyor.Eskiden sadece erkeklerin kullandığı doppi, artık kadınlar tarafından da kullanılıyor.
Neredeyse Avrupa’da konser vermediği ülke kalmadı Munojat Yulchiva’nın, Batılı sıradan dinleyici, doğuya ait sesleri ilk duyduğunda önce anlam veremedi ama bir büyünün altında olduğunu da hissetti. Belki de bu yüzden hep uzakları hatırlatıyor Munojat’ın sesi ve o uzakları alıp sizin yanınıza kadar getiriyor.
