Katherine (Katie) Louise Bouman, 2019 yılının ilk aylarından bu yana, California Teknoloji Enstitüsü (California Institute of Technology) Bilgisayar Bilimi bölümünde yardımcı doçent olarak çalışan bir görüntüleme bilimcisidir. Görüntülemeyi gerçekleştirmek için hesaplamalı yöntemleri araştıran Bouman, Event Horizon Teleskobu kullanarak kara deliğin görüntülenmesini ilk kez mümkün kılan bir algoritma geliştirdi.
Peki, tarihte ilk kez kara deliğin görüntülenmesini sağlayan Katie Bouman kimdir?
Başarı Dolu Bir Eğitim Hayatı
29 yaşındaki genç bilim insanı Katie Bouman, ABD’de Indiana West Lafayette’de büyüdü. 2007 yılında West Lafayette Junior-Senior Lisesinden mezun oldu. Bir lise öğrencisiyken Purdue Üniversitesi profesörleriyle birlikte görüntüleme araştırması yaptı. İlk olarak 2007’de okuldaki Event Horizon Teleskobu’nu öğrendi.
Michigan Üniversitesinde elektrik mühendisliği okuyan Bouman, 2011 yılında mezun oldu. Doktora çalışmalarını tamamladığı Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (Massachusetts Institute of Technology) elektrik mühendisliği dalında yüksek lisans derecesi aldı. Söz konusu algoritmayı da bu enstitüde (MIT) yüksek lisans öğrencisi iken hazırlamaya başladı.
Ulusal Bilim Vakfı Lisansüstü Bursu ile desteklenen Bouman, MIT Haystack Gözlemevi’nin bir üyesiydi. Yüksek Lisans tezi, “Çerçevenin Maddi Özelliklerini Hesaplamak” tahmini üzerinden “En İyi Yüksek Lisans Tezi”ne, Ernst Guillemin Ödülü’ne layık görüldü.
Katie Bouman, doktorasını tamamladıktan sonra Harvard Üniversitesine “Event Horizon Telescobu Görüntüleme” ekibine araştırmacı olarak katıldı. Bouman, 2016 yılında yaptığı “Bir kara deliğin fotoğrafı nasıl çekilir?” adlı TED konuşmasında kara deliğin fotoğrafını tek bir teleskopla çekmenin mümkün olmadığını anlatmış; uluslararası bir araştırma ekibi, dünya boyunda bir teleskop ve hepsini bir araya getirecek bir algoritma gerektiğini söylemişti. Bu nedenle Bouman’ın yazdığı algoritma ile dünyanın farklı bölgelerindeki 8 teleskoptan elde edilen veriler bir araya getirildi.
Event Horizon Teleskobu’nun Arkasındaki İsim
2017 yılında elektrik mühendisliği ve bilgisayar bilimleri doktorasını MIT’den alan Katie Bouman, CHIRP’yi kullanarak yüksek çözünürlüklü görüntüyü yeniden oluşturma olarak bilinen bir algoritma geliştirdi. Bu algoritma, Messier 87 Galaksisi’nin çekirdeğindeki devasa kütleli kara deliğin görüntülenmesi için kullanıldı.
Farklı teleskopların kullanıldığı projede kullanılan algoritmayı yazan Bouman, 10 Nisan 2019’da dünyanın çeşitli noktalarındaki 8 radyo teleskobunu kullanarak kara deliğin keşfinde önemli rol oynadı.
Sosyal Medyada Gündem Oldu
Kara deliğin ilk kez görüntülenmesine tanık olduğumuzdan bu yana başarının arkasındaki isimler merak konusuydu. Fotoğrafın yayımlanmasından sonra 29 yaşındaki Katie Bouman, uluslararası ün sahibi oldu ve adı Twitter’da en çok konuşulanlar arasına girdi. Özellikle Twitter’da Bouman hakkında övgü dolu paylaşımlar yapıldı.
İki fotoğrafta çok muhteşem değil mi?
İlki 1969 yılında insanlığı ilk kez Ay'a götüren Apollo 11'in yazılım kodlarını yazan kadın Margaret Hamilton
İkincisi ise karadeliklerin fotoğrafını çekmek için yeni bir algoritma geliştirilmesinde öncülük eden kadın Katie Bouman pic.twitter.com/lMdaMzO0Ge
— mâhdokht. (@skylostdream) April 10, 2019
Congratulations to Katie Bouman to whom we owe the first photograph of a black hole ever. Not seeing her name circulate nearly enough in the press.
Amazing work. And here’s to more women in science (getting their credit and being remembered in history) ??☄️ pic.twitter.com/wcPhB6E5qK
— Tamy Emma Pepin (@TamyEmmaPepin) April 10, 2019
Sol tarafta 1969 yılında insanlığı ilk kez Ay'a götüren Apollo 11'in kodlarını yazan kadın Margaret Hamilton. Sağ tarafta ise, tasarladığı algoritma sayesinde dün ilk kez karadeliğin fotoğrafını görmemizi ve bilgi sahibi olmamızı sağlayan Katie Bouman. Yazılımın önemi? pic.twitter.com/hZxnRIJM1b
— Son Anda Muslera (@sonandamuslera) April 11, 2019
Katie Bouman..
karadelik fotoğrafının kahramanı..
yani geliştirilen yeni algoritma onun
eseri.. “Kadının yeri evidir, görevi
çocuklara bakmaktır” diyen yobazların
alnına çat diye vurun bu fotoğrafı.. pic.twitter.com/7hF5tpoLJA— Sherlock (@dedektifpipo) April 10, 2019
Event Horizon Teleskobu için kullandığı harddisklerle fotoğrafı bulunan Bouman, Apollo için yazdığı kodlarla poz veren Margaret Hamilton ile çokça karşılaştırıldı. İnsanların Katie Bouman’ı bu denli övmesinin sebebi ise tarih boyunca kadın bilim insanlarının başarılarının göz ardı edilmiş olması.
Öte yandan Katie Bouman, henüz resmi bir açıklama yapmasa da CNN’e verdiği röportajda beraber çalıştığı ekibin de alkışlanması gerektiğini söyledi. Bouman, “Bunu hiçbirimiz tek başına yapamazdı. Proje başarılı oldu çünkü farklı geçmişlere sahip pek çok kişi birlikte çalıştı.” dedi.
Bouman, Facebook’ta fotoğrafı gördüğündeki ilk tepkisini “Ortaya çıkardığım ilk kara delik fotoğrafının oluşma sürecini inanmaz gözlerle izliyorum” mesajıyla paylaştı.
Kaynak: Evrensel Gazetesi
