in

Genel Ahlaka Mugayir Davranışlar, Tanrıçalar ve 8 Mart

Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi, kamuoyunun ailevi, toplumsal ve siyasi konulara yaklaşımını saptamak amacıyla 2018 yılında dikkate değer bir araştırma yürüttü. Türkiye’de toplumsal cinsiyet ve kadınların kamusal alana katılım düzeyini ortaya koyan bu araştırma Adana’dan Diyarbakır’a, İzmir’den Erzurum’a kadar farklı sosyo-kültürel profillere sahip illerden katılımcıların verdikleri yanıtlar ile hazırlandı. Elde edilen sonuçlar ise oldukça dikkat çekici, adeta derin bir dalgayla her şeyin değişebileceğini müjdeliyor:

”Toplum içinde kadının yaşadığı en büyük sorun şiddettir” diyenler 2016’da yüzde 53 iken 2018’de yüzde 61’e yükseldi.

”18 yaşından küçükler hiçbir şartta evlendirilmemeli” diyenlerin oranı yüzde 74.

Kadınların yüzde 75’i ‘Aile içi şiddet, boşanma için yeterli sebeptir’ derken, erkeklerin yüzde 65’i bu ifadeye katıldığını belirtmiş. Erkeklerin oranı kadınlara göre daha düşük olsa da iki yıl önceki yüzde 63’lik ortalamanın üzerine çıkmayı başarmış.

Araştırmada “anlamlı artış” olarak gösterilen bir başka ifade ise, “Boşanmış kadının iffeti eski kocasını ilgilendirmez”. 2016’da yüzde 52 bunu onaylarken, 2018’de yüzde 75’e fırlamış.

Boşanma ve şiddete dair algı da bu iki senelik zaman aralığında bir hayli değişmiş:

“Bir erkek, ailesinin dirlik ve düzeni için zaman zaman şiddete başvurabilir” diyenler, 2016’da yüzde 14 iken, iki yılda yüzde 5’e gerilemiş.

“Ailenin devamı için gerekirse şiddet görmezden gelinir”: İki yılda bu cümleyi onaylayanlar yüzde 18’den yüzde 7’ye düşmüş.

“Evli bir çift, hiçbir şart altında boşanmamalıdır” diyenler 2016’da yüzde 17’deyken, 2018’e gelindiğinde yüzde 10’luk kesimin onayını almış.

Kadın ve erkeğin toplumsal cinsiyet algısında da önemli bir değişim söz konusu: Eşitlikçi algı, 2016’da ortalama yüzde 78.6 iken, 2018’de yüzde 85.4. gibi bir rakama ulaşmış.

Demek oluyor ki, sürekli atıfta bulunulan ‘toplumsal değer ve kabuller’ mefhumu artık anlamlı bir fark yaratacak ölçüde değişmeye başlıyor, üstelik çok kısa sürede ve oldukça hızlı bir biçimde. Bu yapı bozumu, her an ve durmaksızın süren, toplumsal iktidar ilişkileriyle iç içe geçmiş hegemonik erkeklik, toplumsal cinsiyet kodlarının inşası ve artan sistematik saldırılara rağmen hayat buluyor. Denklemdeki sabit artık değişiyor.

Kadir Has Üniversitesi Araştırma Merkezi’nin yürüttüğü çalışmanın umut yeşerten sonuçları açıklandığı günden bu yana, belki de umudun bulaşıcı olmasından dolayı, birkaç tanıdık mecra dışında pek haber değeri taşımadı. Oysa baharın gelişini müjdeleyen yanıyla bu sonuçlar, kadınların bin yıllardır susturulmuş olmasına rağmen çatallaşmadan çıkan güçlü sesinin, haklarına ve varoluşuna sahip çıkan direngenliğinin zaferidir. Mücadeleci kadınların öncülüğünde toplumun kazanımıdır.

Cinsiyet eşitlikçi bir topluma kavuşmamız için önümüzde elbette hala uzun bir yol var. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2018 ‘Cinsiyet Uçurumu Raporu’na göre, Türkiye 149 ülke arasında 130. sırada bulunuyor. Ve aynı rapora göre, tüm dünyada kadın-erkek eşitsizliğinin tüm alanlarda kapanması için gereken süre 108 yıl iken, ekonomideki eşitsizliğin giderilmesi için 202 yıla daha ihtiyaç var.

Asur ve Babil medeniyetlerinin en gözde tanrıçası İştar – British Museum

Babil Uygarlığından kalma bir yazıtta Tanrıça İştar’dan şöyle bahsedilir :

“bir içki evinin kapısına oturduğumda,

ben ki Tanrıça İştar’ım,

fahişeyim, anayım, eşim, tanrıçayım,

hayat denilenim,

siz bana ölüm deseniz bile.

yasa denilenim,

siz bana kural dışı deseniz de.

aradığınız benim

ve  bulduğunuz.

dört bir yana saçtınız beni

ve şimdi parçalarımı topluyorsunuz.”

Evrenin yaratıcısı olduğuna inanılan tanrıçalar, antik dünyada çok büyük öneme sahipti. Kültürün kurucusu ve bilge rehberi olduklarına inanılırdı. Eril dinlerin türemesiyle itibarlarını yitiren tanrıçalar ile birlikte kadınların da konumları geriledi, ancak bükülen zaman içinde kadınlar, büyük kahramanlara ihtiyaç duymayacak kadar kahramanlaşmaya başladı. Taliban Pakistan’ında örneğin, doğuştan savaşçı bir Malala çıkıp, kafasına sıkılan kurşuna rağmen kız çocuklarının eğitimi için canını dişine takmaktan geri durmuyor. Hollywood içindeki taciz ve cinsel saldırıların ifşası ile başlayan #MeToo hareketi domino etkisiyle dünyanın bambaşka köşesindeki kadınları harekete geçiriyor ve kadınlar için dünyanın en tehlikeli ülkesi olan Hindistan’da suçlamalar, en yüksekteki isimlere uzanır hale geliyor. İranlı kadınlar özgürlükleri için eşarplarını çıkarıp kamusal alanda dans etmeye başlıyor. Özellikle OHAL dönemindeki yasaklamalara rağmen Türkiyeli kadınlar 8 Mart’larda sokağa çıkıyor, barikatları aşıyor. Gölgesinde dinlendiği ağaca, birlikte ürettiği toprağa, kendini var eden haklarına her koşulda sahip çıkıyor. Toplumsal muhalefeti kadınlar yürütüyor.

Hepimiz erkek meslektaşlarımızla aynı ücreti almaya hakkımız olduğuna inanıyoruz.

Kendi bedenlerimiz hakkında karar verme hakkının sadece kendimize ait olduğunu düşünüyoruz.

Politikada hayatımızı etkileyecek kararları kendimiz vermek istiyoruz.

Sosyal olarak erkeklerle aynı saygıyı görmeyi hak ettiğimize inanıyoruz.

Temel insan hakları ve fazlası için feminizmin arkasındaki ruhu daha ileri taşımamızı sağlayacak birlikteliği sağlayalım. Evin bitmeyen yükünü bir kenara bırakıp kendi hayatımıza sahip çıkalım ve Türkiye’nin dört bir yanında kız kardeşlerimiz ile birlikte meydanlarda olalım.

8 Mart Kadınların Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü kutlu olsun!

 

Görsel Ariana Grande’nin ‘God is a woman’ isimli klibinden.

Kaynaklar ve İleri Okuma:

http://www.khas.edu.tr/cms/kadin/dosyalar/files/2018TCKAA-9mart2018-V2.pdf

http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2018/

https://www.artigercek.com/yazarlar/mehves-evin/ekincigiller-toplumun-cok-gerisinde-kaldi

http://www.5harfliler.com/tanri-basindan-beri-kadindi/

https://bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/205680-yok-un-kaldirdigi-toplumsal-cinsiyet-esitligi-tutum-belgesi

 

 

 

 

 

Yazan Juno

juno.afm@gmail.com

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Avcı Toplayıcılarda Esrar Kullanımı Bağırsak Parazitlerini Azaltıyor

Kadınlar ve Futbol