Flört, sosyal etkileşim içeren ve ilişkiye devam ya da sonlandırma niyetiyle eylemlerde bulunulan, daha sonra bir tarafın ya da iki tarafın isteğiyle sonlandırılan ya da resmi bir ilişkiyle (evlilik, nişanlılık, birlikte yaşama) devam eden ilişki biçimidir.
Flört şiddeti ise Sugarman ve Hotaling’in tanımı ile; flört ilişkisinde partnere karşı, acı verici veya yaralayıcı fiziksel veya psikolojik güç ve tehdit kullanımını içeren söz, mimik ve davranışların tümüdür. Flört şiddeti ciddi ya da geçici, kısa ya da uzun süreli, heteroseksüel, biseksüel, homoseksüel, tek eşli veya çok eşli, akla gelebilecek her türlü ilişki biçiminde gözlenebilmektedir.
Flört şiddeti belli davranış biçimlerinin tekrar edilmesiyle gerçekleşir. Şiddet davranışlarının çoğu zaman içinde artarak devam eder. Güvensiz ilişkilerin ortak noktası şiddetin zaman yayılarak artması ve yaşayan için daha zarar verici hale gelmesidir. Ancak çoğu zaman kişi bu şiddetin farkına varmakta ve ilişkisini sonlandırmakta zorlanır.
Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet
Erkeği güç, tahakküm, kontrol ile kadını ise zayıflık, itaat etme, boyun eğme ile ilişkilendiren baskın toplumsal yapı ilişkilerde; kıskançlık, müdahale etme, aşırı sahiplenme, kısıtlama, aşağılama, tehdit etme, zarar verme gibi şiddet eylemlerini normalleştirmektedir. Toplumda bu rollerle ilişkilendirilen namus, ideal beden, güzellik, annelik gibi kavramlar ile kadınların ve heteroseksüelliğin tek normal ilişki yönelimi olduğu kabulü de eşcinselleri ve transların şiddet görme riskini artırmaktadır.
Duygusal ve Sözel Şiddet
Kişinin korkmasına,kendisini suçlu hissetmesine, güveninin azalmasına sebep olan, duygu ve davranışlarını kontrol altına alan söz ve eylemlerdir. Fiziksel şiddetten farklı olarak duygusal şiddet tanımlaması ve farketmesi daha zor olan ancak uzun vadede daha zarar verici olabilen bir şiddet türüdür.
İsim takmak, eleştirmek, başkalarının yanında küçük düşürmek, hakaret ve küfür etmek, özgüven ve benlik duygusunu zedeleyecek söz ve davranışlarda bulunmak ya da ima etmek, değersiz ve yetersiz hissettirmek, manipüle ederek kendisinden şüphe etmesine neden olmak, şiddetin sebebi olarak suçlu hissettirmek ve kıyaslamak aşağılamaya ve suçlu hissettirmeye yönelik şiddet eylemleridir.
Kiminle görüştüğünü, nerede olduğunu, ne yaptığını kontrol etmek, sınırlandırmak, arkadaşları ile görüşmesine izin vermemek, kısıtlamak, giyimine müdahale etmek ve bunlara sebep olarak sevgisini kıskançlığını öne sürmek yalnızlaştırma ve mahrum bırakmaya yönelik şiddet eylemleridir.
Hareketleri ve tavırları ile korkutmak, bağırmak, sevdiği herhangi bir şeye (eşya, insan, hayvan) zarar vermek veya zarar vermekle tehdit etmek, duvarlara, masalara vurmak, intihar etmekle veya kendine zarar vermekle tehdit etmek, hayatı tehlikeye atan davranışlarda bulunmak ( hızlı araba kullanmak vs.), sırlarını açık etmekle tehdit etmek, yasa dışı şeyler yapmaya zorlamak tehdit ve korkutmaya yönelik şiddet eylemleridir.
Sanal Şiddet
Baskı ve kontrolün teknoloji araçları ya da sosyal medya yoluyla gerçekleştirilmesidir.
Sık sık aramak veya mesaj yazmak, konum istemek, istenmeyen özel bilgi veya fotoğrafları /videoları yayınlamak, aşağılama veya hakaret içeren yorumlar yazmak, sosyal medya hesaplarının şifresini istemek, telefonunu izinli veya izinsiz karıştırmak, cinsel içerikli mesaj, fotoğraf, video göndermek veya göndermeye zorlamak
Israrlı Takip, Musallat Olma
Fiziksel ya da sanal yoldan ısrarlı şekilde takip etmektir.
Özel alanına girmek, sınırlarına saldırmak, hayır cevabını kabul etmeyerek korkutacak şekilde ısrarlı davranmak, evinin, iş yerinin, okulunun önünde beklemek, sık sık gittiği mekanlarda karşısına çıkmak, ısrarlı mesaj ve aramalarda bulunmak ya da bunlarla tehdit etmek gibi eylemlerdir.
Fiziksel Şiddet
Fiziksel güç ve zorlamaya dayalı istenmeyen temas ve davranışlarda bulunmaktır. Kişi kendi bedeniyle uygulayabileceği gibi bir araçla da uygulayabilir.Bir davranışın fiziksel şiddet kabul edilmesi için kişinin canının acıması ya da bedeninde bir izin yaranın oluşması gerekmez.
İtmek, sarsmak, çekiştirmek, sıkıştırmak, tokat atmak, saçını çekmek, ısırmak, tekme atmak, bedenine zarar vermek, alkol ve madde kullanmaya zorlamak…
Cinsel Şiddet
Kişiyi bir cinsel davranış için zorlamaktır.
Hayır cevabını kabul etmemek, evet cevabını almak için manipüle etmek, tehdit etmek, utandırmak, başkası ile kıyaslamak, taciz, tecavüz, doğum kontrol yöntemlerini uygulamasına engel olmak, kabul ettirmek için duygusal baskı kurmak (hediyeler almak, iltifatlar etmek, kibar tehditler, kendini acındırma gibi evet demediği için suçlu hissettirmeye yönelik davranışlar)
Yapılan çalışmalarda şiddete maruz kalma açısından en fazla risk altında olan gruplardan birisinin ergenlik ve genç erişkin yaş grubu olduğu belirlenmiştir. Erişkin dönemde de bireyler flört şiddetine maruz kalabilmektedir. Ancak bu dönemde kadına yönelik aile içi şiddet daha ön plana çıktığı için, flört şiddeti göze çarpmamaktadır.
Flört şiddeti müdahalesi zor, kişilerin kendi kendilerine çözmeye çalıştıkları ve kendi özeli içinde yaşadıkları, çoğu zaman tarafların gizlemeyi tercih ettiği bir şiddet türüdür. Ayrıca flört şiddeti gelecekte aile içi şiddete dönüşebilmektedir. Flört dönemindeki şiddetin önlenmesi, gelecekte meydana gelebilecek birçok şiddet türünün de önüne geçebilecektir. Risk faktörleri açısından değerlendirildiğinde ise diğer şiddet tipleri ile benzer nedenler olmasının yanı sıra farklı risk faktörleri de mevcuttur. Örneğin kıskançlık, alkol ve cinsellik flört şiddetinin asıl nedenleri olabilirken; aile içi şiddette çocuklar, para, cinsellik, sosyal aktiviteler hakkındaki anlaşmazlıklar önde gelen nedenlerdir. Kısa dönem ve uzun dönem birçok sağlık etkisi de olan flört şiddetinin tüm bu nedenlerle ayrı bir başlık olarak tanımlanması ve incelenmesi gerekir.
Flört Şiddetinin Sağlık Üzerindeki Etkileri
Flört şiddetinin ciddi sağlık etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler kısa ya da uzun dönem etkiler olarak değerlendirilebilir. Kısa dönem etkiler yaralanma, hatta ölüm gibi etkiler iken uzun dönem etkiler daha geniş kapsamlıdır. Flört şiddetine uğrayanlarda alkol, sigara kullanımı, yeme bozuklukları daha sık görülmektedir. Özgüvende azalma, öfke patlamaları, travma sonrası stres bozukluğu gibi ruhsal bozukluklar da ön plana çıkmakta; anksiyete, depresyon ve intihar düşüncesi ya da girişimi gibi durumların sıklıkları artmaktadır. Kronik gastrointestinal ve kardiyovasküler hastalıklarda artma uzun dönem sağlık etkileri arasında yer almaktadır. Erken yaşta ilişkiye girme, çok sayıda cinsel partnerin olması, ilişki öncesi madde kullanımı, korunmasız cinsel ilişkiye girme gibi riskli seksüel davranışlar ve sonucunda istenmeyen gebelik, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sık yakalanma gibi uzun dönem sağlık sonuçlarıyla karşılaşılmaktadır.
Flört Şiddetini Ortaya Çıkaran veya Besleyen Yanlış Yargılar
- Seven kıskanır ve sahiplenir.
- Önemseyen kişi partnerini kontrol eder.
- İyi bir ilişkide sevgililer sürekli birlikte zaman geçirirler.
- İyi ve güven dolu bir ilişkide kişisel sınırlar olmamalıdır.
- Duygusal ve sözel şiddet fazla büyütülmemelidir.
- Flörtte, evlilikte şiddet uygulayan kişi hep erkektir.
- Erkekler doğaları gereği cinsel dürtülerini kontrol edemezler.
- Sosyal ilişkileri iyi olan kişi sevgilisine, eşine şiddet uygulamaz.
- Şiddete maruz kalan kişi zayıf karakterlidir.
- Şiddete maruz kalan kişi bunu hak etmiş olabilir.
- Şiddet uygulayan kişiler genelde eğitimsiz insanlardır.
- Şiddete uğrayan kişi şikayetçi olmuyorsa bundan memnundur.
- İlişki içinde olanlar özeldir başkaları müdahil olamaz.
- Kadınlar bir şeyi reddediyorlarsa nazlanıyorlardır.
- Kişi evet dediyse sonradan fikrini değiştirmesi kabul edilemez.
Türkiyede ve Dünyada Flört Şiddeti
Flört şiddeti son yıllarda bir halk sağlığı sorunu olarak daha fazla dikkat çekmiştir. Lise öğrencilerinde yapılan çalışmalarda son bir yılda herhangi bir tür flört şiddetine uğrama sıklığının %15-50 arasında değiştiği saptanmıştır. Üniversite öğrencilerinde kadınların %31.6’sının, erkeklerin %24.4’ünün son bir yılda fiziksel şiddete uğradığı ABD’de ise yaklaşık son bir yılda her 5 kız öğrenciden ve her 10 erkek öğrenciden birinin herhangi bir flört şiddetiyle karşılaştığı saptanmıştır.
Farkındalık, tüm şiddet türleri için önemli bir konudur; çünkü bireyler bazen kendilerine yöneltilen şiddet davranışını şiddet olarak algılamamaktadırlar. Flört şiddetinde farkındalığa yönelik yapılmış çalışmalarda çarpıcı sonuçlar ortaya konmuştur. Meksika’da yürütülmüş bir çalışmada katılımcıların % 88.0’ı kendi erkek arkadaşı veya kız arkadaşı tarafından istismar edilmediğini vurgulamakla beraber, şiddete uğramadığını söyleyenlerin %15.2’si korkutulduğunu, %27’si ise ilişkisinin bir noktasında kapana kısılmış hissettiğini belirtmiştir. Bu durum da, bireylerin farkında olarak ya da olmayarak şiddete maruz kaldıklarını göstermektedir.
Ülkemizde bu konuda yapılan çok az çalışma vardır. İki meslek yüksekokulunda yürütülen bir çalışmada şu andaki flört ilişkilerinde birinci sınıf öğrencilerinin %12.9’u şu anki ilişkisinde şiddete uğradığını söylerken; bu durum dördüncü sınıf öğrencilerinde %25.8 olarak bildirmiştir. Flört ilişkisinde şiddete yönelik tutumlarının değerlendirildiği bir çalışmada ise erkek öğrencilerin kızlara göre flört şiddetini daha onaylayıcı tutum içinde olduğu görülmüştür.
Flört şiddetine yönelik öncelikli hedef şiddet oluşmadan önlemektir. Sağlıklı ilişkiler oluşturmak temel hedef olmalıdır ve özellikle ergenlik dönemde pozitif ilişki kurma becerileri geliştirilmelidir.Bu nedenle özellikle gençlere ilişkilerinde yaşadıkları bu tip şiddet içeren davranışlar konusunda farkındalık kazandırmak büyük önem taşımaktadır.
