Bosna’nın Billie Holiday’i: Amira Medunjanin

Modern sevdalinka müziğinin kraliçesi olarak adlandırılan Amira Medunjanin’den söz etmek istiyorum.

Amira’nın kendi deyimiyle; annesinden duyduğu aşk şarkıları, şarkıların en güzeliydi.

Bosna Hersek’in sözlü geleneğinden büyülenmesi, o ünlü aşk şarkılarının tam kapasite olarak keşfedilmesinde kendine has özgün bir ses yaratmaya kendini adamasını da beraberinde getirmiştir. O hüzünlü seslerden özel bir tat almamızın adeta bir mucididir.

Amira 2003 yılında Mostar Sevdah’ın albümü ‘A Secret Game’e konuk olduktan sonra İngiltere ve Avrupa’da harika eleştiriler alan ‘Rosa’ adlı ilk çıkış albümünü kayda aldı ve hiç bitmeyecekmiş gibi duran turnelere başladı. İngiltere’de Barbican ve Amsterdam’da Concertgebouw, Berlin ve tabi ki Viyana sahnelerinde rol aldı.

Amira, yazar ve müzik gazetecisi Garth Carthwright tarafından yazılan ‘Bosna’lı Billie Holiday’ adlı eserde de seslendirme yapmıştır. Bu övgülü kıyaslama ise, Amira’nın yüzlerce yıllık sevdah tarzı söyleme geleneği içerisinde biçim ve içerikler bularak ülkesinin müziğini nasıl ters yüz ederek dünyaya mal ettiğini göstermektedir. Medunjanin bir yıldızdır. Sevda müziğini kendine özgü yenileştirilmiş haliyle sergilediği içinde Bosna’nın Billie Holiday’i olarak tanımlanmıştır.

Amira Medunjanin Boşnak müziğinin büyükelçisi olarak anılıyor. Fado söyleyen ‘Lizbonun kızı Mariza’ Portekiz için neyse. Amira’da Bosna için aynısıdır. Rosa albümünden ‘Si zaljubiv edno nomee’ adlı parça sizlerle.

O Sevda müziğinin hissiyatını uluslararası dinleyicilere bütün dil ve kültür farklılığının bariyerlerine rağmen kendi özel stili ve sesiyle canlandırmayı başaran ve hissettirebilen özel biri.

Sevdah Türkçe’de sevgi. Arapça’da ise siyah safra anlamına geliyor. Aslında sevdah veya sevdalinka müziği acılı aşk müziğinden öte bir şey. İşte bunu bize en iyi duyuranlardan biri de Amira Medunjanin.

Sevdalinka tarzına nesilden nesile dolaşan halk edebiyatı diyebiliriz. 500 yıl kadar önce Bosna ve Hersek bölgelerinde oluşan, sadeleştirilmiş bir tür şiir de diyebiliriz. Çünkü ilk başlangıç dönemlerinde dört ,en fazla ise sekiz dizeden oluşan basit şiirlerdi. Kaynağı hakkında bugünkü uzmanlar dahi fikir birliğine varmış değillerdir. Bazıları sevdalinka müziğini orta çağ Bosna soylularının oluşturduğunu iddia ederken bazı uzmanlar ise sevinç ve üzüntülü duygularını konu eden fakir halkın şiirlerinden oluştuğunu söylemekte. Amira Medunjanin ise tüm bunlar olurken sanki bir kenarda tebessüm ederek umarsızca şarkısını söylemekte, bize seslenmekte.

Amira Medunjanin kendi müziğini ‘Ateşli özlem’ olarak adlandırmakta. Ünlü organizatör Kemal Smedij ise; Amira’nın tarzını Bosna Hersek’teki sevginin, insanların ve toplumun kentsel hikâyeleridir diye betimler.

Esasen Amira tarzında adeta bir ‘çok renklilik’ barındırmakta. Bazen bir roman şarkısı, bazen bir Makedon halk ezgisi, bazen de bir Boşnak şarkısı söylerken bulursunuz onu ve hep çeşit çeşit söylesin istersiniz. O çok kültürlülüğü en iyi yansıtan sanatçılardan biri.

Amira Medunjanin Avusturya’da bir kurum aracılığı ile düzenlediği konserlerinin geliri ile Bosna’da yaşayan fakir çocukların okul başlangıcında gereksinim duydukları çanta kitap vb ihtiyaçlarını karşılamakta. Sadece Viyana’da yılda 3 konser olduğunu düşündüğümüzde olayın fedakârlığının boyutunu daha açık ortaya çıkacaktır.